Hoe is de soortnaam van kevers opgebouwd?

Plaats hier de verschillende soorten die er zijn
Plaats reactie
Petra
Parend imago
Berichten: 769
Lid geworden op: di 03 mar 2009, 18:49

Hoe is de soortnaam van kevers opgebouwd?

Bericht door Petra »

In een ander topic heeft Harald het onderstaande geschreven, absoluut informatie die een eigen topic verdient :D
Harald schreef: sp. staat voor species (soort). Als dit achter een geslachtsnaam staat betekent het dat het niet zeker is welke soort het is.

b.v. Pachnoda marginata peregrina
Pachnoda = geslacht
marginata = soort
peregrina = ondersoort

als er dan Pachnoda sp. staat is het dus een Pachnoda, maar welke???
Je eigen gras is groener dan je denkt
Laurens
L2
Berichten: 60
Lid geworden op: do 31 mar 2011, 15:24

Bericht door Laurens »

Indeling van een soort
Een wetenschappelijke naam bestaat normaal gesproken uit twee delen. Het eerste deel is de naam van het geslacht, het tweede geeft aan welke soort daarbinnen het is. Meerdere geslachten kunnen weer bij één familie horen, families bij een orde, daarboven staat de klasse. Als voorbeeld bijvoorbeeld de kardinaaltetra, deze heeft als wetenschappelijke naam Paracheirodon axelrodi; hij hoort dus bij het geslacht Paracheirodon, dat weer bij de familie Characidae (karperzalmen) hoort. Deze familie hoort bij de orde Characiformes (karperzalmachtigen), die binnen de klasse Actinopterygii (straalvinnigen) valt.

Deze indeling is verder niet van groot belang, want in de wetenschappelijke naam zelf kom je normaal alleen geslacht en soort tegen. Daaronder kan je nog en ondersoort hebben, dit is meestal een lokale variant van een bepaalde soort. Tegenwoordig bestaan er ook veel kweekvormen, deze zijn echter niet afhankelijk van de vindplaats, maar krijg je als je dieren van dezelfde soort met dezelfde mutatie in een soort apart houdt, en daar nakweek van krijgt.

Daarnaast heb je nog enkele dingen als “sp.” en “cf.”. De eerste staat voor “species”, dit is latijn (en Engels) voor “soort”, dit krijg je vaak in plaats van een soortnaam als niet duidelijk is welke soort daarvan het is (bijvoorbeeld Cryptocoryne sp.). Ook kan het gebruikt worden voordat een soort een officiële naam heeft gekregen (bijvoorbeeld Microrasbora sp. “Galaxy”, inmiddels een verouderde naam). In dat laatste geval komt er vaak tussen aanhalingstekens een woord achter in het Latijn of Engels. Het meervoud is “spp.”, dit kan ook gebruikt worden om meerdere soorten uit één geslacht te noemen. Tenslotte is er nog de aanduiding “subsp.” (meervoud “subspp.”), dit geeft één of meer ondersoorten aan. De aanduiding “cf.” staat voor “confer”, dit betekent waarschijnlijk iets als “lijkt op”, maar dat is niet helemaal duidelijk. Het wordt gebruikt tussen geslachtsnaam en soortnaam, om aan te geven dat het mogelijk een andere soort is (Corydoras cf. aeneus) of dat het waarschijnlijk gekruist is met andere soorten (Neocaridina cf. heteropoda).

Opbouw van een naam
Wetenschappelijke namen zijn qua grammatica meestal gebaseerd op het Latijn. De woorden die de basis van de naam vormen komen vaak ook uit het Latijn of het Oudgrieks. Om even weer de kardinaaltetra als voorbeeld te nemen, Paracheirodon komt van παρα", een Grieks voorzetsel dat hier het beste vertaald kan worden als "ten onrechte", en Cheirodon. Dit omdat de kardinaaltetra binnen de Characiformes eerst was ingedeeld bij de Cheirodontinae, in het geslacht Cheirodon. Toen dit geslacht echter niet bij de Cheirodontinae maar bij de Characidae bleek te horen, is de naam veranderd naar Paracheirodon. Cheirodon komt dan weer van χειρ", Grieks voor "hand", en οδον", wat in het Grieks "tand" betekent. Dit duidt op de vorm van de tanden, blijkbaar dus die van een hand.

De geslachts- en soortnaam zijn vaak in overeenstemming qua geslacht (congruentie). Zo bijvoorbeeld Pogostemon stellatus: Pogostemon komt van πογων en στεμων, beide mannelijk, net als “stellatus” dus. Toen deze nog bij een apart geslacht werd gerekend, was het Eusteralis stellata. Waar "Eusteralis" vandaan komt weet ik niet, maar blijkbaar is het vrouwelijk, anders zou het geen E. stellata zijn (vrouwelijk) maar E. stellatum (onzijdig) of E. stellatus (mannelijk). Ook bijvoorbeeld Helianthum tennelum, toen deze nog bij Echinodorus werd gerekend was het niet E. tennelum maar E. tennelus.
Dit is echter niet altijd zo duidelijk, sommige namen bestaan uit twee zelfstandige naamwoorden, en deze hebben altijd hun eigen geslacht. Bijvoorbeeld Panthera leo (de leeuw), Panthera is vrouwelijk (-a) maar leo is een mannelijk woord.

Veel planten en dieren - als voorbeeld maar weer de kardinaaltetra - zijn genoemd naar bijvoorbeeld de ontdekker van de soort. Axelrodi is de genitivus, in het Nederlands de tweede naamval, van "Axelrod". Deze soort is dus genoemd naar Herbert Axelrod, die hem ontdekt heeft. De genitivus wordt dan ook gebruikt om een eigenaar aan te geven. De genitivus wordt bij mannen gevormd door een "i" achter de stam te zetten, als de soort naar een vrouw wordt genoemd komt er "ae" achter de stam. De stam is meestal gewoon de hele naam.
Soms, als de naam op "-a" eindigt, valt de a weg, en komt daar de "-ae" of "-i" achter.
Andersom kan ook voorkomen, als de naam op "-us" eindigt, dan valt dat weg en komt er een "-i" voor in de plaats. Eindigt de naam op een "i", dan komt daar gewoon een "i" achter, eindigt de naam op "-e" dan valt deze soms weg en komt er "i" of "-ii" achter, soms blijft de “e” ook gewoon staan. Over dit soort dingen ontstaat snel verwarring, de Indische modderkruiper wordt vaak "Pangio kuhlii" genoemd, maar gezien deze is vernoemd naar de Duitser Heinrich Kuhl, zou dit gewoon "P. kuhli" moeten zijn. Er zijn erg veel soorten vissen, garnalen enzovoorts die zo hun tweede naam krijgen, zoals axelrodi, bleheri, brichardi, buescheri, dennerli, meeki en nog talloze andere.
Ook een geslacht kan naar iemand worden vernoemd, over het algemeen door –ia achter de naam te zetten; dit zien we bijvoorbeeld bij Vallisneria, Beaufortia en Axelrodia.

Sommige soorten zijn ook genoemd naar een bepaald herkomst gebied, bijvoorbeeld Neocaridina zhangjiajiensis, die uit de Chinese streek Zhang Jia Jie komt, of Neolamprologus kungweensis, een Tanganyikacichlide uit Kungwe.

Wetenschappelijke namen zijn vaak vrij makkelijk te "ontleden" als men eenmaal wat woorden kent. Bijvoorbeeld "multifasciatus" van "multus", veel, en "fasciatus", gestreept. Als men dat eenmaal weet zijn dingen als "unifasciatus", "bifasciatus", "trifasciata" enzovoorts makkelijk te herkennen. Veel voorkomende stukken naam zijn bijvoorbeeld macro- (μακρος is Grieks voor lang) en micro- of mikro- μικρος is grieks voor klein). Als men af en toe de moeite neemt om na te zoeken waar een naam vandaan komt (de database van AquaVisie heeft een hele afdeling etymologie, helaas vrijwel alleen voor vissen) pikt men al snel steeds meer woorden op uit andere namen.

De schrijfwijze van wetenschappelijke namen
De geslachtsnaam en termen daarboven schrijft men digitaal altijd cursief, en met een hoofdletter. Een (onder)soortnaam schrijft men wel cursief, maar met een kleine letter. Kweekvormen echter niet, deze komen tussen aanhalingstekens en elk woord begint met een hoofdletter. Ook tussenvoegsels schrijft men gewoon “rechtop”, en wel weer met kleine letters. Omdat bij dieren de ondersoort de enige derde naam is die cursief word geschreven, worden ondersoorten bij dieren niet aangeduid met subsp. Kweekvormen van dieren worden officieel niet met een eigen wetenschappelijke naam aangeduid, en hebben dus ook geen apart tussenvoegsel. Hoewel de Crystal Red bijvoorbeeld vaak wordt aangeduid met Caridina cf. cantonensis var. “Crystal Red”, hoort het stukje “var.” dus eigenlijk alleen bij planten thuis.
Laatst gewijzigd door Laurens op za 03 sep 2011, 11:43, 1 keer totaal gewijzigd.
Nog behoorlijk aan het inlezen hier...
Laurens
L2
Berichten: 60
Lid geworden op: do 31 mar 2011, 15:24

Bericht door Laurens »

En nog excuses voor de wachttijd, was dit forum even vergeten :lol:
Ik zou het artikel wel eens kunnen vertalen naar kevernamen, maar dan moet ik me eerst goed inlezen...
Nog behoorlijk aan het inlezen hier...
Laurens
L2
Berichten: 60
Lid geworden op: do 31 mar 2011, 15:24

Bericht door Laurens »

Ik zie nu in gedachten tien verschillende mensen voor me die allemaal proberen dit artikel te ontcijferen :mrgreen:
Nog behoorlijk aan het inlezen hier...
Gebruikersavatar
Peter
Parend imago
Berichten: 1366
Lid geworden op: ma 25 mei 2009, 17:28

Bericht door Peter »

Interessant stuk Laurens, ik wist een deel al en het italic schrijven van namen vind ik te veel werk maar zeker interessant. Ik weet nog dat ik ooit heel erg veel heb moeten googlen voor ik erachter kwam waar sp. voor stond.
Trypoxylus dichotomus septentrionalis, Chlorocala africana oertzeni, Dicronorrhina derbyana layardi, Stephanorrhina princeps bamptoni, Cyprolais hornimanni, Pachnoda marginata peregrina, Mecynorrhinella ugandensis, Mecynorhina polyphemus confluens.
Laurens
L2
Berichten: 60
Lid geworden op: do 31 mar 2011, 15:24

Bericht door Laurens »

Ja dat schuingeschreven doe ik ook zelden hoor, eigenlijk alleen als ik tijd over heb in combinatie met een perfectionistische bui :mrgreen:
Ik zal binnenkort eens bijpassende namen van kevers gaan zoeken :D
Nog behoorlijk aan het inlezen hier...
Plaats reactie